Wanneer machines autonoom worden

Schoonmaakrobots, een oplossing voor personeelstekort

Het is nog steeds ongebruikelijk om onbemande schrobzuigrobots in actie te zien. Ze zijn nog niet echt ingeburgerd in de schoonmaaksector. Door het groeiende tekort aan geschoold personeel wordt het in veel landen echter steeds belangrijker om tijdrovende werkzaamheden te verminderen. En dat is waar schoonmaakrobots op het toneel komen. Eenvoudige bediening en hoge veiligheidsnormen zorgen voor een breed toepassingsgebied, van supermarkten en ziekenhuizen tot luchthavens.

Bij de autonome werking van machines wordt ernaar gestreefd de noodzaak van menselijk ingrijpen tot een minimum te beperken. Er zijn intussen modellen beschikbaar die zich autonoom koppelen aan een dockingstation. Ze laden op en worden gevuld met water zonder dat de operators iets hoeven te doen. In een ideaal scenario kunnen schrobzuigrobots tot in de kleinste hoekjes reinigen zonder dat er extra handwerk nodig is. Als de machines beschikken over krachtige software, sensoren en de mogelijkheid om autonoom achteruit te rijden, kunnen zij zich zelfstandig uit een doodlopende zone bevrijden. 

Volledige autonomie zou geen hulp zijn als schoonmaakrobots niet aan de strengste veiligheidsnormen zouden voldoen, vooral in ruimtes waar veel publiek komt. Met behulp van laserscanners en 3D- en ultrasone sensoren kan de omgeving rond de robot 360° worden bewaakt. Mensen, andere bewegende obstakels en stilstaande voorwerpen worden dus betrouwbaar gedetecteerd. Afhankelijk van het model en de fabrikant zijn de veiligheidsvoorzieningen gecertificeerd volgens de bepalingen van CSA (Noord-Amerika) of IEC (Europa). Een externe instantie moet altijd bevestigen dat de robot veilig kan werken in overeenstemming met de relevante normen.

Er zijn nog steeds enkele remmingen bij het bedienen van robots, hoewel het tegenwoordig heel eenvoudig is om ze te besturen. Toen de eerste schrobzuigrobots op de markt kwamen, konden alleen servicemonteurs met technische apparatuur en speciale programmeerkennis een routeplan maken. Verbeterde sensoren, een hogere gegevenskwaliteit en moderne bedieningsconcepten zorgen er echter voor dat iedere gebruiker tegenwoordig routes kan maken, corrigeren of combineren – en dit zonder technische ondersteuning. 

Afhankelijk van het model laten stapsgewijze instructies zien wat er moet gebeuren. Als een route moet worden geprogrammeerd, kiest de gebruiker een startpunt. Dit startpunt wordt gemarkeerd met een code die de robot kan lezen. Vervolgens leert de gebruiker de robot de geplande schoonmaakroute of beweegt hij de robot rond een gedefinieerd schoonmaakgebied dat hij vervolgens autonoom aflegt. 

Hoewel schoonmaakrobots beschouwd zouden kunnen worden als een rivaal, bewijst de praktijk het tegendeel. Een coherent schoonmaakconcept, dat rekening houdt met de toegenomen eisen inzake netheid en hygiëne in openbare ruimten, vereist immers de knowhow van geschoold personeel. 

Ook de inzetplanning van de robot moet goed doordacht zijn om afstanden te beperken en routes slim te combineren. De codes voor het starten van de route of de locaties van de dockingstations moeten daarom dienovereenkomstig worden ingesteld. De haalbare automatiseringsgraad heeft ook duidelijke grenzen. In sectoren als logistiek, detailhandel, productie, transport of gezondheidszorg, zijn robots een goede oplossing voor monotone werkzaamheden die veel tijd in beslag nemen en daardoor hoge kosten veroorzaken. Als daarvoor autonome machines worden ingezet, kunnen schoonmakers andere, complexere taken uitvoeren waarvoor zij vroeger te weinig of zelfs geen tijd hadden. 

De dagelijkse vloerreiniging is vaak een tijdrovende bezigheid die van schoonmakers ook vrij veel inspanning vraagt. Schrobzuigrobots kunnen op dit gebied een waardevolle hulp bieden, aangezien zij afhankelijk van hun ontwerp, middelgrote tot grote oppervlakken aankunnen en ook veilig manoeuvreren in nauwe omgevingen.

Zo kunnen zij een gebied van enkele duizenden vierkante meters per dag schoonmaken zonder menselijke tussenkomst. Om consistent zeer goede resultaten te bereiken, worden het watervolume, de dosering van het reinigingsmiddel en de werksnelheid vooraf ingesteld op basis van de vervuilingsgraad.