Hoe kan de logistieke en transportsector slim groeien volgens Jeroen Franssen (Agoria)?

81.400 euro. Dat was de gemiddelde toegevoegde waarde die een werknemer in de transport- en logistieke sector in 2023 realiseerde. Op het eerste zicht een mooi cijfer, maar niets is wat het lijkt. Want onze productiviteitsgroei sputtert al een aantal jaren, en dat zorgt samen met onze loonkostenhandicap voor een verslappende concurrentiepositie ten opzichte van de buurlanden. Volgens Jeroen Franssen, Senior Expert Talent, Labour Market & Organisation bij Agoria, moet de logistieke sector meer dan ooit inzetten op technologische oplossingen om concurrentieel te blijven.

Agoria, de Belgische werkgeversorganisatie voor technologiebedrijven, verzamelde cijfers waaruit blijkt dat de transport- en logistieke sector in ons land in 2023 een omzet van 23,5 miljard euro realiseerde. “Tegelijk bedroeg de gemiddelde toegevoegde waarde per werkende 81.400 euro”, geeft Jeroen Franssen aan. “Als we beide parameters – de productie en de productiviteit – tegenover elkaar afzetten, dan waren er vorig jaar zo’n 290.000 werknemers nodig om het werk gedaan te krijgen.”

“Voor de komende jaren voorspellen onder andere de Nationale Bank van België en het Planbureau een gemiddelde groei van 1,5 procent per jaar voor de transport- en logistieke sector”, gaat Jeroen verder. De hypothese is dat in 2030 de sectoromzet 26 miljard euro zal bedragen en dat de productiviteitsbijdrage per medewerker groeit naar 85.000 euro. Tussen nu en 2030 verwachten we een aangroei van circa 15.000 extra transport- en logistieke jobs.”

Nog een opvallende vaststelling: de sterke weerbaarheid van de logistieke sector – en bij uitbreiding de hele Belgische economie en arbeidsmarkt. Ondanks de talrijke crisisperiodes van de afgelopen jaren die vandaag nog altijd een impact hebben, toont de sector enorm veel veerkracht. “Tussen 2017 en 2022 is de Belgische economie met 1,5 procent per jaar blijven groeien, na correctie van inflatie. Ook het aantal gecreëerde jobs tijdens die periode – 414.000 extra banen – is opmerkelijk”, benadrukt Jeroen. Toch tekenen zich volgens de arbeidsmarktexpert van Agoria ook donkere wolken af aan de economische horizon. “De arbeidsproductiviteit in België groeit niet langer. De laatste zes jaar zien we een stagnatie, waardoor we terrein verliezen ten opzichte van andere EU-landen. Die stagnerende productiviteit – ook in de logistieke sector – vormt een dubbel probleem. Enerzijds worden bedrijven zo exclusief afhankelijk van extra mensen om dezelfde omzet te kunnen realiseren, en dat terwijl de groep van mensen op arbeidsleeftijd de komende jaren zal verkleinen door ons demografisch model. Anderzijds worden onze Belgische ondernemingen minder concurrentieel tegenover buitenlandse spelers. We moeten er alles aan doen om de positie van Vlaanderen als internationale logistieke draaischijf verder uit te bouwen.” Nog een zorgwekkende vaststelling volgens Jeroen: “Hoewel we in ons land een groeiende werkgelegenheidsgraad noteren, zien we in Europa een nog sterkere stijging. Onze achterstand qua werkgelegenheidsgraad groeit. En toch noteren we samen met Oostenrijk het hoogste aandeel vacatures van alle Europese landen. 4,8 procent! Dit is ongetwijfeld ook voelbaar bij onze transport- en logistieke bedrijven.”

Logistieke werknemers concurrentieel inzetten is en blijft dus de boodschap. Volgens Jeroen komen hier diverse mogelijke oplossingen in beeld. “Ik denk uiteraard aan technologische oplossingen zoals automatisering, digitalisering en robotisering, maar ook aan het stroomlijnen van productie- en waardeketens en aan procesinnovatie. Wat het aanwerven van personeel betreft, stel ik vast dat onze arbeidsmarkt te veel focust op tekorten aan hoogopgeleide medewerkers. Toch zijn jobs die geen scholingsgraad vereisen – en zo zijn er veel in de logistieke sector – nog veel meer een knelpunt, omdat er rekenkundig per vacature zelfs niet meer één werkzoekende beschikbaar is.”

Door de inzet van innovatieve software en technologieën – van WMS tot autonome voertuigen en van exoskeletten tot VR-training – kan de logistieke sector een prominente rol (blijven) spelen in het creëren van een sociaal correct en door technologie ondersteunde werkomgeving. “Investeringen in die nieuwe toepassingen zullen ervoor zorgen dat logistieke en transportjobs veilig, werkbaar en uitdagend zijn”, aldus Jeroen. “Meer comfort voor werknemers, in combinatie met een lagere foutenlast en minder repetitieve taken. Dat is een ideale en noodzakelijke setting om de productiviteit per medewerker verder te doen groeien!