Efficiënter en duurzamer multimodaal goederenverkeer dankzij Fysiek Internet

De transport- en logistieke sector zijn van onschatbaar belang voor ons dagelijks leven. Ze brengen voedsel, apparatuur en materialen elke dag op de juiste plaats. En ze groeien, door de boomende e-commerce. Toch gebeuren transportstromen niet steeds op de meest efficiënte manier. En ook de weg naar groener verkeer is nog lang. Met het PILL-project bundelen imec, VIL en de VUB sinds 2021 de krachten om via een fysiek internet logistieke processen digitaal slimmer te organiseren.

Wist u dat 20% van de vrachtwagens op Europese wegen gewoon lucht vervoert? Dat zeggen cijfers van Eurostat*. Bovendien blijkt dat veel goederenverkeer dezelfde route volgt zonder de capaciteit van leveringen ten volle te benutten. Omdat elk transportbedrijf zijn eigen planningsmethode gebruikt, is samenwerken moeilijk, wat het aantal leveringen opdrijft.

Ook op het vlak van groener verkeer is er nog een lange weg af te leggen. Veel vrachtverkeer wordt verzorgd door trucks, terwijl het gebruik van milieuvriendelijkere vervoersmiddelen, zoals binnenvaart en spoorwegen, stabiel blijft. In het artikel hier net voor leest u hoe truckbouwers de elektrificatie van vrachtwagens beginnen uit te rollen, maar ook dit is een werk van lange adem.

Het Fysieke Internet wil het transport van goederen beter organiseren door de optimale route voor te stellen in overlappende transportnetwerken, ongeacht het vervoerstype. Tegelijk kan deze oplossing de shift naar duurzamer transport faciliteren.

Hoe? Door het concept van het digitale internet naar de transportsector te brengen. “Op dezelfde manier als een e-mail de volledige netwerkcapaciteit gebruikt om van zender naar ontvanger te gaan, zouden goederen de volledige capaciteit van de infrastructuur moeten gebruiken”, aldus Joris Finck, innovatiemanager bij onderzoekscentrum imec. “Als je een e-mail verzendt, maakt het niet uit welke provider of welk toestel je gebruikt. Zo zou het in principe ook moeten werken om goederen van oorsprong tot bestemming te brengen. Dat zou er bijvoorbeeld voor zorgen dat dichtgeslibd verkeer op de autowegen vermeden kan worden door de vracht via water- of spoorwegen om te leiden.”

De huidige uitdagingen in de logistieke sector vragen om een aangepaste manier van werken. “Het Fysieke Internet wil de onderbenutting van de capaciteit en andere inefficiënties verbeteren door transportnetwerken met elkaar te verbinden en goederen op de meest optimale manier van oorsprong naar bestemming te vervoeren”, bevestigt Joris. “Cruciaal daarin is het concept van synchromodaal transport. Dat betekent dat je verschillende transportmodaliteiten flexibel inzet, waardoor je de verzender een geïntegreerde oplossing aanbiedt om goederen van punt A naar punt B te brengen.”

“Synchromodaliteit is verwant met multimodaliteit (het gebruik van verschillende vervoersmiddelen), maar aangevuld met contextuele informatie. Op die manier kun je op basis van realtime informatie de beste vervoerskeuze maken. Als bijvoorbeeld het waterniveau te laag is, wordt een container doorgestuurd naar truck- of treinverkeer. Als er een verkeersopstopping is, worden containers overgezet naar de binnenvaart of het spoor.”

“We kijken ook naar de ontwikkeling en realisatie van het Fysieke Internet om de shift naar duurzamer transport mogelijk te maken in de toekomst. En dat zal nodig zijn, want de Europese Commissie verwacht dat het vrachtvervoer met zo’n 30% zal toenemen tegen 2030, en zelfs met iets meer dan 56% tegen 2050 (ten opzichte van 2015). Als die toename ook op de weg belandt, wordt de situatie in Vlaanderen onhoudbaar”, zegt Joris.

“Alle vrachtwagens elektrisch maken lost slechts een deel van de puzzel op, aangezien er dan nog altijd enorm veel vrachtverkeer via de weg verloopt. Een betere integratie van vervoersmiddelen, waarbij het wegverkeer verbonden wordt met spoor- en waterwegen, is noodzakelijk.”

Begin 2021 startte het project Physical Internet Living Lab (PILL), een partnerschap van imec, VIL en onderzoeksgroep Mobilise van de VUB. Het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) zorgt voor de financiële ondersteuning van dit project dat tot eind 2024 loopt en focust op het ecosysteem van de havens.

Joris schetst wat vandaag al gerealiseerd werd: “Op de corridor Antwerpen-Genk hebben we een Physical Internet gecreëerd, waarbij het containertransport multimodaal verloopt. Sinds de start van het project hebben we zo’n 25 transporteurs en shippers verzameld. We vroegen hen om voor hun spotmarkt een aantal logistieke transacties te realiseren. Voorlopig is het resultaat nog vrij beperkt, met de acceptatie van een drietal routes, maar dit is alvast voldoende om het potentieel van het concept aan te tonen.”

In het project fungeert imec als een soort spelverdeler. “Belangrijk om weten, is dat imec hier geen softwareplatform is, maar wel de sleutel aanbiedt om in een geconnecteerde omgeving aan de slag te gaan. Elke deelnemende partij blijft dus eigenaar van zijn eigen data. We zoeken trouwens volop extra partijen om het concept verder uit te bouwen en te commercialiseren.”

En Joris voegt toe: “Het PILL-project is geen ad hoc initiatief. Integendeel. Het directoraat-generaal Mobiliteit & Vervoer van de Europese Commissie werkt samen met de ledenorganisatie ALICE (Alliance for Logistics Innovation through Collaboration in Europe)** om het project mee vorm te geven en te ondersteunen.”  ■ 

* Bron: A fifth of road freight kilometres by empty vehicles. Eurostat, 10 dec. 2021. 

** www.etp-logistics.eu