Bottelarij als landmark

Een unieke nieuwbouw, maar zeker geen industriegebouw van dertien in een dozijn. Tegelijk een landmark dat de band met de stad Brugge onderstreept. Dat was de wens van Brouwerij De Halve Maan. Naast de Expresweg verrees dan ook een impressionant gebouw dat uitblinkt inzake connectiviteit en zin voor innovatie. 

In 2005 blies Xavier Vanneste Brouwerij De Halve Maan, die sinds 1856 bestaat, nieuw leven in met de lancering van Brugse Zot. De brouwerij ontwikkelde zich tot een herkenningspunt in de Brugse binnenstad en bleef aan een duizelingwekkend tempo groeien. In 2010 vestigde de bottelarij zich op een industriële site aan de rand van de stad. Een ondergrondse bierpijpleiding van 3,3 kilometer verbindt beide locaties sinds 2016. Het werd langzamerhand duidelijk dat de bottelarij uit haar voegen dreigde te barsten. Een serieuze uitbreiding drong zich op. De brouwer verwierf twee aanpalende percelen in het industrieterrein en liet er een adembenemend industriegebouw optrekken door Beeuwsaert Construct, naar een ontwerp van Architecten Groep III.

“De uitbreiding van brouwerij De Halve Maan draait om meer dan extra plaats creëren”, vertelt Hein Verbeke, architect bij Architecten Groep III. “Xavier Vanneste vroeg om een sprekend gebouw, hij wilde een statement maken. Dat past helemaal in onze visie van industrieel bouwen 2.0. De ondernemer ziet in dat een investering in een mooi gebouw met meerwaarde een trigger is voor (potentiële) klanten. De optimale ligging van de oude bottelarij bood ons een enorme opportuniteit. Bij het binnen- en buitenrijden van Brugge zie je quasi altijd de brouwerij. Wist je dat mensen nu spreken over ‘afrit Brugse Zot’ in plaats van ‘afrit Brugge’? In West-Vlaanderen geldt het nieuwe gebouw als een echt landmark.”

Het ontwerp wordt gekenmerkt door grote raampartijen, zowel aan de buitengevel als binnen in het gebouw. De bottelarij – de hoofdfunctie – bevindt zich centraal in het gebouw. Daarrond is plaats gecreëerd voor allerlei nevenactiviteiten: een warehouse, warme kamer, kantoor, een ondergrondse parking, tankinstallaties, labo, ontvangstruimtes en eetruimtes. “Alles loopt eigenlijk dwars door elkaar”, vertelt Hein Verbeke. “Met glas creëren we mooie doorzichten. Van de inkom kijk je zo binnen in de bottelarij en het tankenpark, bijvoorbeeld. De connectiviteit binnen in het gebouw laat een vlotte flow toe en zorgt voor een hoge mate van transparantie.”

De werken startten in 2019. “De bedoeling was om het hele complex in één keer op te leveren”, weet Hein Verbeke. “Om gekende redenen liepen we in 2020 vertraging op. Toen hebben we onze focus verlegd en ons tot doel gesteld om de bottelarij zo snel mogelijk operatief te krijgen.” Alles startte met het precies lokaliseren van de bierleiding op de nieuwe site. Daarnaast werd de kelder geconstrueerd. “De eerste fases gingen zeer vlot”, vertelt Mathias Despriet, projectleider bij Beeuwsaert Construct. “Na enkele maanden lag de kelder reeds dicht en konden we de vloerplaat van de bottelarij gieten. Dat die zone pal in het midden lag, maar wel het vroegst in gebruik zou worden genomen, maakte het bouwproces complex. De uitdaging bestond erin de ruimte tijdig klaar te krijgen, maar ook vrij te houden om de biertechnische installatie op te starten en tegelijk toch onze eigen efficiëntie bij het bouwen van aanpalende en over- lappende gebouwen te behouden.” Eind 2020 kwam de flessenspoelmachine aan op de werf, een gevaarte van ruim 65 ton. Om die te plaatsen, werd de kelder extra gestut en werd er een rijweg uitgestippeld met de landmeter.      

Sinds april 2021 is de bottelarij actief. De vatenlijn verwerkt tot 180 vaten per uur, terwijl de flessenlijn 24.000 flesjes per uur afhandelt. Een verdrievoudiging van de capaciteit van de brouwerij. De technieken in de gloednieuwe productie- hal getuigen van een grote zin voor innovatie. Brouwerij De Halve Maan stelt zich tot doel om zo energieneutraal mogelijk bier te brouwen. Zo wordt er gewerkt met de best beschikbare technieken qua energie en grondstoffen. De brouwerij beschikt over een waterzuiveringsinstallatie en de restwarmte van de productie wordt aangewend om de kantoren op te warmen. In de zomer van 2022 werd een bijkomende investering gedaan in zonnepanelen en een groendak om de impact op het milieu nog verder terug te schroeven.

In het complexe bouwproces was de expertise van Beeuwsaert Construct op het vlak van prefabconstructies een geschenk uit de hemel. Door voor beide trapkokers met geprefabriceerde gehelen te werken, moest er geen betonstort gebeuren naast de gloednieuwe vloer van de bottelarij. Op deze manier boekte de aannemer snel vooruitgang. Tegelijk was het een project vol primeurs voor Beeuwsaert Construct. Bepaalde delen van de ramen en de gevelbekleding werden bijvoorbeeld geïnstalleerd met hangstellingen. Omdat de bottelarij op dat moment al volop draaide, moest Beeuwsaert Construct zijn geplande manier van werken herzien. Zo was er geen hinder in de onderliggende bottelarij en kon de gevel zonder probleem afgewerkt worden. Een ander voorbeeld is het gebruik van prefab sierbeton als plafond. Mathias Despriet: “De structuur van het tankenpark werd volledig in situ ontworpen, maar met prefab werd sneller een visueel gelijkwaardig of zelfs een beter eindresultaat bekomen. Flexibiliteit heeft echt het verschil gemaakt tijdens dit bouwproces. En toch was er sprake van een strakke coördinatie met de onderaannemers. Samen hebben we finaal alles tot een goed einde gebracht.”

Qua gevelbekleding werd er gekozen voor een goudkleurige gegolfde aluminium beplating, een duidelijke referentie naar het bier volgens Hein Verbeke. “Het goud geeft het gebouw bovendien extra cachet.” Ook in het interieur komt de bierkleur terug, bijvoorbeeld in de majestueuze spiltrap van 19 meter, die in één stuk geïnstalleerd werd. De brouwerij behoudt trouwens de visuele link met Brugge. Vanuit de degustatieruimte en vanop de twee terrassen kijk je uit over de drie torens van het stadscentrum. In september werd de glanzende brouwerij feestelijk geopend. “We zijn bijzonder trots op deze realisatie en kijken tevreden terug op onze eerste samenwerking met Architecten Groep III. Voor herhaling vatbaar”, besluit Mathias Despriet.